Documentatiecentrum

Botten

Je lichaam zit vol botten. Gelukkig maar, want anders zou je als een pudding in elkaar zakken. De meeste botten geven je lichaam stevigheid. Sommige botten dienen ook voor bescherming. Je schedel bijvoorbeeld. Die beschermt je hersenen. Ribben beschermen je hart en je longen. Een volwassen mens heeft ruim 200 verschillende botten. In griezelfilms zie je wel eens skeletten. De botten van skeletten zijn dood. Jouw botten niet, die leven. Er stroomt bloed doorheen. Uit het bloed haalt het bot voedsel en zuurstof. Dat is nodig om te groeien. Dag en nacht wordt er nieuw bot gevormd en oud bot afgebroken. Bij oude mensen gaat de afbraak soms te snel. Hun botten kunnen makkelijk breken.

Aan een skelet kun je zien hoe de botten van een mens eruitzien.

Levende delen van je lichaam

Botten zijn vooral opgebouwd uit calcium en collageen. Calcium is kalk. Schoolbordkrijtjes zijn ervan gemaakt, maar het zit ook in melk en eieren. Calcium maakt je botten stevig. Collageen maakt je botten buigzaam. Het zorgt ervoor dat je botten een beetje kunnen buigen. Daardoor kun je tegen een stootje. Sommige botten zijn hol, sommige zijn plat. Bij alle grote botten zit beenmerg in het binnenste. Beenmerg is zacht en lijkt op jam. In beenmerg zitten veel mineralen. Dat zijn belangrijke bouwstoffen voor je lichaam. Je botten zijn opslagplaatsen voor mineralen. In noodgevallen haalt het lichaam deze stoffen uit je beenmerg.

Niet al je botten zijn even hard. Dat zul je vast wel eens gemerkt hebben. Je oor en het puntje van je neus zijn soepel. In je oor en neus zit kraakbeen. Bij baby's zijn alle botten van kraakbeen. Later worden de meeste botten pas hard, zodat een kind kan gaan lopen. Groeiende botten hebben veel kalk nodig. Daarom is het voor kinderen gezond om elke dag melk te drinken. Maar ook voor oudere mensen is kalk belangrijk.

Je botten zitten natuurlijk niet zomaar los in je lichaam. Ze zitten aan elkaar vast met gewrichten. Denk aan je knie, je elleboog, je schouder en je pols. Gewrichten werken als scharnieren. Je kunt daardoor je botten verschillende kanten op bewegen. Gewrichtsbanden houden je gewrichten bij elkaar. Het grootste wonder van techniek is misschien nog wel de ruggengraat of wervelkolom. Deze bestaat uit 24 losse wervels. Wervels zijn ringen met uitsteeksels die op elkaar zijn gestapeld. Tussen de wervels zit kraakbeen. Het kraakbeen werkt hier als een soort kussentje of schokdemper. Dat is ook wel nodig, want er drukt veel gewicht op dit kraakbeen. Door dit drukken wordt er vocht uit het kraakbeen geperst. In de loop van de dag wordt het kraakbeen wat platter. Daardoor ben je 's avonds wat korter dan 's ochtends!

Helaas kan er ook wel het een en ander mis gaan met je botten. De wervelkolom kan te veel in elkaar gaan drukken. Dan krijg je last van je rug. Of je botten kunnen breken. Het gebeurt bijna iedereen wel een keer. Een arts past de stukken dan weer aan elkaar. Hij zorgt dat ze niet van hun plaats kunnen.

Als je een gebroken arm of been hebt, komt er gips omheen. In het gips rust het bot en groeit het weer aan elkaar.

Details en informatie

  • Titel: Botten
  • Auteur(s): William van den Akker
  • Nummer: ic040
  • Niveau: 3
  • Siso: J 599.6
123movies